Project: Topfit Tour
"Mensen met een verstandelijke of fysieke beperking die in zorginstellingen wonen, bewegen te weinig. Dat is jammer, want we zien dat bewegen niet alleen goed is voor hun lichaam, maar ook voor hun gevoel van eigenwaarde en sociale contacten. Met de Topfit Tour willen we dat duurzaam veranderen." Dit zegt algemeen manager van de Dirk Kuyt Foundation Saskia Hölscher over het beweegprogramma.
De Topfit Tour is één van de winnaars uit de Van goed naar goud-campagne van het BrabantSport Fonds. Het moet binnen 35 weken minimaal 225 bewoners van zorginstellingen én 60 zorgprofessionals en mantelzorgers in beweging brengen. Naar verwachting zullen deze pioniers als vanzelf zorgen voor meer Brabanders die sterker en gelukkiger worden door de kracht van sport.
Van pilot naar permanente verandering
In 2024 werd de Topfit Tour als pilot uitgevoerd om te onderzoeken hoe sport het beste geïntegreerd kan worden in het dagelijks leven van mensen in zorginstellingen. "We hebben geleerd wat werkt en waar we moesten finetunen, en nu kunnen we het programma impactvol uitrollen," laat Saskia weten. Dat begint met het zoeken naar deelnemers. De doelgroep wordt bereikt via intensieve samenwerking met zorginstellingen die vooraf worden geselecteerd op intrinsieke motivatie en draagvlak. Want de mate van succes hangt sterk af van de bereidwilligheid en mogelijkheden van zowel de bewoners als medewerkers.
Het beweegprogramma is een slimme mix van begeleiding en zelfstandigheid. Zorginstellingen starten met een inspiratiesessie van bewegingsagoog Joël Kruisselbrink. Hij is bedenker van het bekende platform Bewegen is Leven en inspireert op sociale media bijna 1 miljoen volgers om kwetsbare mensen te activeren. Met een energieke live sessie gaat hij het personeel en mantelzorgers enthousiast maken voor het programma. Een belangrijke stap, dit zijn immers de mensen die het elke week moeten uitvoeren. Na de aftrap komen medewerkers van de Foundation elke maand langs. Daarnaast ontvangen de zorginstellingen elke twee weken een online training om zelf aan de slag te gaan.
De kracht van het project zit in de duurzame aanpak. Elke deelnemende zorginstelling krijgt sport- en spelcontainers met materiaal dat permanent beschikbaar blijft. Daarnaast hebben medewerkers altijd toegang tot het online Topfit-platform met leskaarten, video's en challenges. "Het is belangrijk dat het personeel ons programma na afloop zelfstandig kan voortzetten. Daarom trainen we hen intensief en geven we alle tools mee die nodig zijn."
Halverwege het programma is er een evaluatiemoment, en aan het einde volgt een afsluitende activiteit. Maar stoppen doet het programma dan niet - integendeel. Het is juist het begin van permanent sporten binnen en voor sommige inwoners zelfs buiten de zorginstellingen.
Samenwerking met lokale sportaanbieders
Het project heeft inmiddels een flink netwerk opgebouwd. Verschillende zorginstellingen zorgen voor de uitvoering op locatie en werven deelnemers en mantelzorgers. Bewegen is Leven levert de inhoudelijke expertise, terwijl lokale sportaanbieders - ondersteund door Uniek Sporten en Sportservice Noord-Brabant - mogelijkheden creëren voor doorstroom naar regulier sportaanbod. Tot slot is er een samenwerking met het onderwijs: een student van de Hogeschool Rotterdam ontwikkelt een meetmodel voor impactmeting.
"Het mooie is dat we mensen niet alleen binnen de instelling activeren, maar ook kijken naar mogelijkheden daarbuiten," vertelt de algemeen manager. "Ideaal zou het zijn als bewoners die dat aankunnen, gaan instromen in een sportvereniging die past bij hun behoeften en capaciteiten."
Als een van de winnaars van de Van goed naar goud-campagne ontvangt de Topfit Tour onmisbare ondersteuning van het BrabantSport Fonds. "De financiële impuls gebruiken we voor projecturen, materialen en randvoorwaarden," legt Saskia uit. "Maar minstens zo waardevol is hoe het BrabantSport Fonds ons heeft verbonden aan Brabantse initiatieven zoals Uniek Sporten Brabant. Zonder die hulp en ingang was het veel moeilijker om dit te implementeren."
Meer regio’s en zorginstellingen aan de slag
Het project start in september 2025 en loopt tot mei 2026, maar de impact moet veel langer zichtbaar zijn. Door medewerkers en mantelzorgers te trainen en materiaal permanent beschikbaar te stellen, ontstaat een zelfversterkend effect. "Collega's geven de methoden door aan elkaar, waardoor het aantal mensen dat profiteert als vanzelf groeit," verwacht Saskia.
